kkwiatkowskaTytuł: Kto to jest prokurent w firmie i jakie ma uprawnienia prawne oraz biznesowe?
Data publikacji: 23 września 2025
Ostatnia aktualizacja: 26 września 2025
Autor: Marek Lisowski
Prokurent w firmie to jedna z kluczowych osób, której znaczenie często bywa niedoceniane przez przedsiębiorców. Choć nie jest on członkiem zarządu ani wspólnikiem, posiada szerokie uprawnienia do reprezentowania spółki w sprawach sądowych i pozasądowych. W praktyce oznacza to, że jego rola ma ogromne znaczenie zarówno dla codziennego funkcjonowania przedsiębiorstwa, jak i w kontekście strategicznych decyzji biznesowych.
Dlaczego warto wiedzieć, kim jest prokurent i jakie są jego kompetencje? Bo to właśnie on może skutecznie reprezentować firmę, podpisywać umowy czy podejmować działania chroniące interesy właścicieli spółki. Z drugiej strony, zakres jego odpowiedzialności jest ograniczony i ściśle regulowany przez przepisy prawa handlowego.
W tym artykule odpowiemy na pytania: kto to jest prokurent w firmie, jakie ma prawa i obowiązki, jakie rodzaje prokury istnieją oraz jakie ryzyka i korzyści wynikają z powołania tej osoby w strukturach biznesowych.
Najważniejsze zagadnienia w artykule:
- Kim dokładnie jest prokurent i jak definiuje go Kodeks cywilny.
- Jakie uprawnienia prawne posiada prokurent w spółce.
- W jakich sytuacjach prokura znajduje zastosowanie w praktyce biznesowej.
- Ograniczenia i obowiązki związane z pełnieniem funkcji prokurenta.
- Przykłady sytuacji, w których prokurent odgrywa kluczową rolę w firmie.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jakie znaczenie ma prokura dla rozwoju i bezpieczeństwa przedsiębiorstwa…
Spis treści
- Kim jest prokurent według prawa?
- Rodzaje prokury w polskim prawie
- Uprawnienia prawne prokurenta
- Zakres odpowiedzialności i ograniczenia
- Znaczenie prokurenta w biznesie
- Jak powołać i odwołać prokurenta?
- Prokurent a członek zarządu – najważniejsze różnice
- Praktyczne przykłady zastosowania prokury
- Podsumowanie
Kim jest prokurent według prawa?
Prokurent to osoba fizyczna, która zostaje powołana do reprezentowania przedsiębiorcy w zakresie prowadzenia spraw sądowych i pozasądowych. Funkcję tę opisuje Kodeks cywilny (art. 109¹–109⁹), a szczegółowe zasady znajdują się również w Kodeksie spółek handlowych.
Najprościej mówiąc, prokurent nie jest członkiem organów spółki, lecz pełnomocnikiem o bardzo szerokich kompetencjach. To wyróżnia go spośród innych pełnomocników, którzy zazwyczaj działają w węższym zakresie.
Rodzaje prokury w polskim prawie
Polskie przepisy przewidują kilka rodzajów prokury, co pozwala przedsiębiorcy elastycznie dostosować jej zakres do potrzeb biznesowych:
- Prokura samoistna – prokurent działa samodzielnie, bez konieczności współpracy z innymi.
- Prokura łączna – do ważności czynności potrzebna jest współpraca kilku prokurentów.
- Prokura oddziałowa – obejmuje wyłącznie sprawy związane z określonym oddziałem przedsiębiorstwa.
Każda z tych form ma swoje zalety i ograniczenia – wybór zależy od skali biznesu i stopnia zaufania, jakim przedsiębiorca darzy prokurenta.
Uprawnienia prawne prokurenta
Prokurent posiada szerokie kompetencje, obejmujące:
- zawieranie umów w imieniu przedsiębiorcy,
- reprezentowanie spółki przed sądami i urzędami,
- podpisywanie dokumentów finansowych i gospodarczych,
- podejmowanie działań związanych z bieżącą obsługą firmy.
Jednocześnie przepisy wyłączają z jego kompetencji pewne kwestie – np. sprzedaż przedsiębiorstwa, zbycie nieruchomości czy likwidację spółki.
Zakres odpowiedzialności i ograniczenia
Choć uprawnienia prokurenta są bardzo szerokie, jego rola nie jest nieograniczona. Prokurent:
- działa zawsze w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy,
- ponosi odpowiedzialność wobec firmy w razie działania na jej szkodę,
- nie może samodzielnie podejmować decyzji strategicznych, takich jak rozwiązanie spółki.
Znaczenie prokurenta w biznesie
Z praktycznego punktu widzenia, prokurent odciąża zarząd i właścicieli od obowiązków administracyjnych. W dużych przedsiębiorstwach jest to często osoba, która obsługuje kontrahentów i instytucje zewnętrzne, zapewniając płynność procesów.
Jak powołać i odwołać prokurenta?
- Powołanie prokurenta wymaga uchwały wspólników lub decyzji zarządu.
- Informacja o prokurze musi zostać zgłoszona do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).
- Odwołanie prokury jest możliwe w każdej chwili i nie wymaga uzasadnienia.
Prokurent a członek zarządu – najważniejsze różnice
- Zarząd odpowiada za prowadzenie spraw spółki i ponosi odpowiedzialność prawną wobec wierzycieli.
- Prokurent działa jako pełnomocnik i nie podejmuje decyzji strategicznych, choć może realizować szerokie czynności prawne.
Praktyczne przykłady zastosowania prokury
- Prokurent podpisuje wielomilionowy kontrakt handlowy w imieniu spółki.
- Reprezentuje firmę w sporze sądowym z kontrahentem.
- Obsługuje kwestie podatkowe i administracyjne w urzędach.
- Prowadzi rozmowy biznesowe podczas nieobecności zarządu.
Podsumowanie
Prokurent w firmie to nie tylko formalny pełnomocnik – to osoba, która odgrywa istotną rolę w sprawnym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Dzięki jego kompetencjom zarząd i właściciele mogą skupić się na rozwoju biznesu, pozostawiając kwestie operacyjne w rękach zaufanego przedstawiciela.
Decyzja o powołaniu prokurenta powinna być jednak dobrze przemyślana – z jednej strony zwiększa efektywność działania spółki, z drugiej wymaga zaufania i świadomości, że prokurent dysponuje szerokimi uprawnieniami.
