kkwiatkowskaTytuł: Składka zdrowotna a rozliczenie podatku według skali – czy przedsiębiorca może ją odliczyć jako koszt uzyskania przychodu?
Autor: Marek Rosiński
Data publikacji: 24 października 2025
Ostatnia aktualizacja: 24 października 2025
Od 2022 roku składka zdrowotna przestała być neutralna podatkowo dla przedsiębiorców. Wielu właścicieli firm wciąż ma jednak wątpliwości, czy przy rozliczeniu podatku według skali mogą potraktować składkę zdrowotną jako koszt uzyskania przychodu. Zasady te różnią się w zależności od formy opodatkowania, a ich zrozumienie ma bezpośredni wpływ na wysokość płaconego podatku.
W tym artykule wyjaśniamy krok po kroku:
- jak wygląda rozliczenie składki zdrowotnej w przypadku podatku według skali,
- czy i w jakim zakresie można ją odliczyć,
- jakie są różnice względem ryczałtu i podatku liniowego,
- oraz jakie zmiany planuje Ministerstwo Finansów w 2025 roku.
Czytaj dalej, by uniknąć błędów przy rozliczeniu PIT i poprawnie ująć składkę zdrowotną w księdze przychodów i rozchodów.
Spis treści
- Czym jest składka zdrowotna i jak się ją oblicza
- Rozliczenie składki zdrowotnej przy podatku według skali
- Czy składka zdrowotna to koszt uzyskania przychodu?
- Porównanie z innymi formami opodatkowania: ryczałt i podatek liniowy
- Jak przedsiębiorcy rozliczają składkę zdrowotną w praktyce
- Plany zmian w 2025 roku – co szykuje Ministerstwo Finansów
- Podsumowanie i rekomendacje dla przedsiębiorców
Czym jest składka zdrowotna i jak się ją oblicza
Składka zdrowotna to obowiązkowa danina, którą każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą musi opłacać na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Jej celem jest finansowanie publicznej opieki zdrowotnej. Od 2022 roku sposób jej naliczania uległ istotnym zmianom, szczególnie dla osób prowadzących działalność gospodarczą.
Dla przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej (PIT-36), składka zdrowotna wynosi 9% od dochodu. Oznacza to, że im wyższy dochód, tym wyższa składka – bez górnego limitu.
W przeciwieństwie do poprzednich lat, składki zdrowotnej nie można już odliczyć od podatku wprost, co znacząco wpłynęło na realne obciążenie podatkowe przedsiębiorców.
Rozliczenie składki zdrowotnej przy podatku według skali
Podatnicy rozliczający się według skali podatkowej (czyli 12% i 32%) muszą pamiętać, że składka zdrowotna w tej formie nie pomniejsza ani podatku, ani kosztów uzyskania przychodu.
Została ona całkowicie wyłączona z możliwości odliczenia – zarówno w ramach PIT, jak i księgi przychodów i rozchodów (KPiR).
Dla porównania: przed zmianami tzw. „Polskiego Ładu” część składki (7,75% podstawy) można było odliczyć od podatku. Obecnie nie jest to już możliwe, co sprawia, że efektywne opodatkowanie przedsiębiorców wzrosło.
W praktyce oznacza to, że osoba, która osiąga 100 000 zł dochodu rocznie, zapłaci:
- 9 000 zł składki zdrowotnej (9%),
- a do tego podatek według skali (12% lub 32%, w zależności od progu).
Czy składka zdrowotna to koszt uzyskania przychodu?
Najczęściej zadawane pytanie brzmi: czy składka zdrowotna może być kosztem uzyskania przychodu?
Odpowiedź brzmi: nie, jeśli przedsiębiorca rozlicza się według skali podatkowej.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 55 ustawy o PIT, składki na ubezpieczenie zdrowotne nie stanowią kosztów uzyskania przychodu, niezależnie od sposobu ich finansowania.
Kosztem uzyskania przychodu mogą być natomiast inne składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS), np.:
- składki emerytalne,
- rentowe,
- chorobowe,
- wypadkowe.
Składka zdrowotna pozostaje więc neutralna w kontekście podatku dochodowego, co oznacza, że przedsiębiorca nie może jej w żaden sposób odliczyć.
Porównanie z innymi formami opodatkowania: ryczałt i podatek liniowy
Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku pozostałych form opodatkowania.
Od 2022 roku ustawodawca dopuścił częściowe odliczenie składki zdrowotnej w niektórych przypadkach.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- przedsiębiorcy mogą odliczyć 50% zapłaconej składki zdrowotnej od przychodu,
- w efekcie składka częściowo obniża podstawę opodatkowania.
Podatek liniowy (19%)
- można odliczyć od dochodu kwotę do 10 200 zł rocznie z tytułu zapłaconych składek zdrowotnych,
- limit ten ulega corocznej waloryzacji.
W przypadku skali podatkowej takich przywilejów nie ma, co sprawia, że jest to obecnie jedna z mniej korzystnych form rozliczenia dla przedsiębiorców z wysokim dochodem.
Jak przedsiębiorcy rozliczają składkę zdrowotną w praktyce
W praktyce księgowej składkę zdrowotną ujmuje się jako wydatek niezaliczany do kosztów uzyskania przychodu, ale obowiązkowy do ewidencji w rozliczeniach z ZUS.
W KPiR nie ma odrębnej kolumny dla tej składki, dlatego nie wpisuje się jej w żadnej pozycji kosztowej.
W systemach księgowych online (np. wFirma, ifirma, inFakt) składka zdrowotna jest zwykle wykazywana wyłącznie w zestawieniu ZUS, a nie w rozliczeniu podatku dochodowego.
Przedsiębiorca ma jednak obowiązek uwzględniać ją przy ustalaniu dochodu do składki (czyli przy wyliczaniu 9% od dochodu miesięcznego).
Najczęstsze błędy popełniane przez przedsiębiorców:
- ujmowanie składki zdrowotnej w kolumnie „pozostałe wydatki” – co jest błędem,
- odliczanie jej w zeznaniu rocznym PIT-36,
- nieuwzględnianie zmian w wysokości składki w ciągu roku (gdy dochód się zmienia).
Plany zmian w 2025 roku – co szykuje Ministerstwo Finansów
Na koniec 2024 roku Ministerstwo Finansów zapowiedziało korektę zasad naliczania i rozliczania składki zdrowotnej. W planach jest m.in.:
- uproszczenie sposobu obliczania składki dla osób na skali podatkowej,
- wprowadzenie możliwości częściowego odliczenia składki zdrowotnej od dochodu (propozycja na etapie konsultacji),
- oraz ujednolicenie zasad dla wszystkich form opodatkowania, by system był bardziej przejrzysty.
Jeżeli zmiany wejdą w życie w 2026 roku, przedsiębiorcy rozliczający się według skali mogliby odliczać np. 50% zapłaconej składki od podstawy opodatkowania – co byłoby dużą ulgą dla wielu mikrofirm.
Podsumowanie i rekomendacje dla przedsiębiorców
Składka zdrowotna w rozliczeniu podatku według skali nie jest kosztem uzyskania przychodu i nie może być odliczona od podatku. To oznacza, że przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych płacą ją w pełnej wysokości, niezależnie od tego, ile wynosi ich dochód.
Najważniejsze wnioski:
- Składka zdrowotna wynosi 9% od dochodu – bez limitu.
- Nie obniża podatku ani podstawy opodatkowania.
- Nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.
- Dla innych form opodatkowania (ryczałt, liniowy) istnieją ograniczone możliwości odliczenia.
- W 2025 roku planowane są zmiany, które mogą przywrócić częściowe odliczenia.
Rekomendacja:
Dla przedsiębiorców z wyższymi dochodami korzystniejszym rozwiązaniem może być przejście na podatek liniowy lub ryczałt, gdzie składka zdrowotna częściowo obniża obciążenie fiskalne. Zanim jednak podejmiesz decyzję, warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub księgowym, który przeanalizuje Twój przypadek indywidualnie.
