Małżonek podatnika w tytule wykonawczym – odpowiedzialność i procedury egzekucyjne

Wystawienie tytułu wykonawczego, który stanowi podstawę do egzekucji administracyjnej, dotyczy zobowiązanego, którym zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest osoba fizyczna, która nie wykonała na czas obowiązku pieniężnego. Na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, zobowiązanym jest podatnik, czyli osoba fizyczna zobowiązana do uregulowania należności podatkowych. W przypadku małżeństw, tytuł wykonawczy może obejmować zarówno podatnika, jak i jego małżonka.

Jak małżonek może być uwzględniony w tytule wykonawczym?

Małżonek podatnika może zostać wymieniony w tytule wykonawczym na dwa sposoby:

1. Jako współzobowiązany (solidarnie odpowiedzialny za dług) – dotyczy to sytuacji, gdy oboje małżonkowie odpowiadają za dług solidarnie, co obejmuje ich majątek osobisty oraz wspólny.
2. Jako małżonek podatnika, odpowiadający majątkiem wspólnym – tutaj małżonek podatnika nie jest bezpośrednio odpowiedzialny za zobowiązania podatkowe, ale jego odpowiedzialność dotyczy majątku wspólnego.

Odpowiedzialność solidarna małżonków

W przypadku, gdy tytuł wykonawczy obejmuje małżonków odpowiedzialnych solidarnie, egzekucja może być prowadzona zarówno z ich majątku wspólnego, jak i z majątków osobistych. W takim przypadku tytuł wykonawczy musi zawierać dane obu małżonków, a przed jego wystawieniem każdemu z nich musi zostać doręczona decyzja określająca zobowiązanie podatkowe.

Odpowiedzialność majątkiem wspólnym małżonków

Jeżeli zobowiązanym jest tylko jeden z małżonków, wówczas jego małżonek nie odpowiada za zobowiązania podatkowe osobiście, ale egzekucja może objąć majątek wspólny małżonków. W takiej sytuacji małżonek zobowiązanego zostaje wymieniony w tytule wykonawczym w części B, co oznacza, że egzekucja może być prowadzona z majątku wspólnego, ale nie z majątku osobistego współmałżonka.

Upomnienie dla małżonka zobowiązanego

Przed wystawieniem tytułu wykonawczego, zarówno zobowiązanemu, jak i jego małżonkowi należy doręczyć upomnienie, które informuje o możliwości przymusowej egzekucji należności z majątku wspólnego. Brak doręczenia upomnienia małżonkowi może być podstawą do zgłoszenia zarzutu i umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Konsekwencje braku doręczenia upomnienia

Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, brak doręczenia upomnienia małżonkowi stanowi istotne uchybienie procesowe, które może skutkować unieważnieniem egzekucji. Oznacza to, że wierzyciel nie może prowadzić egzekucji ze składników majątku wspólnego, jeśli małżonek nie został właściwie poinformowany o zobowiązaniu.

Koszty upomnienia

Koszty doręczenia upomnienia, zgodnie z przepisami, obciążają zobowiązanego. Oznacza to, że nawet jeśli upomnienie dotyczy małżonka, koszty te musi ponieść podatnik będący głównym zobowiązanym.